De ‘Fair Travel’-campagne van TUI Nederland is op vijf punten misleidend bevonden. Met dit oordeel kwam de Reclame Code Commissie deze week naar aanleiding van een klacht die werd ingediend door Eric Stam, docent op een luchtvaartschool, en 25 medestanders, waaronder Fossielvrij NL en Reclame Fossielvrij.

De klacht richtte zich op vijf onderdelen van de ‘Fair Travel’-campagne. In de campagne claimde TUI ‘een ‘groener alternatief voor jouw vakantie’ te bieden voor een bedrag van 2 euro. Zelf verdubbelde TUI dat naar 4 euro. En voor dat bedrag zouden ze een serieuze bijdrage leveren aan negen initiatieven die de reis duurzamer zouden maken. Dat deed TUI door investeringen in diverse initiatieven op de plek van bestemming en door investeringen in ‘duurzamere’ vliegtuigbrandstoffen. TUI zei daarbij dat een duurzamere reis helemaal geen duurdere reis hoeft te zijn.

De Reclame Code Commissie oordeelt nu dat alle bestreden uitingen in strijd zijn met artikel 3.1 van de Code voor Duurzaamheidsreclame (CDR), die stelt dat duurzaamheidsclaims geen mededelingen mogen bevatten die een gemiddelde consument kunnen misleiden en kunnen aanzetten tot een besluit over een transactie die hij anders niet had genomen. Eén bewering van TUI over investeringen in duurzame vliegtuigbrandstoffen is bovendien in strijd met artikel 4 CDR, die stelt dat de juistheid van een duurzaamheidsclaim aannemelijk moet worden gemaakt. TUI kon de beweringen over duurzamere vliegtuigbrandstoffen niet onderbouwen.

Een belangrijk onderdeel van de klacht was dat TUI met de ‘Fair Travel’-campagne relatief meer (verre) vliegvakanties aanbiedt dan het bedrijf doet op de gewone website. Ruim 82 procent van de aangeboden vakanties op de fair-travel-website is een vliegvakantie. Op de gewone website van TUI is dit 69 procent. Dit terwijl de klimaatimpact van vliegvakanties in de campagne niet wordt belicht.

TUI mag hierdoor niet langer beweren dat het boeken van een fair-travel-vliegreis een ‘duurzamere vakantie’ is en bijdraagt aan ‘zuiniger met de wereld omgaan’. In het oordeel schrijft de Commissie dat de bestreden uitingen op de fair-travel-website dermate op gespannen voet staan met de klimaatimpact van vliegen dat er sprake is van misleiding.

“Aandacht afleiden”

Naar aanleiding van de klacht heeft TUI onderdelen van de fair-travel-website aangepast.
Zo zijn de teksten over alternatieve vliegtuigbrandstoffen verwijderd of aangepast. Zo stelt TUI nu dat een ‘fair-travel-reis niet zozeer gaat over vervoer, maar over verblijf ter plaatse’.

Met de ‘Fair Travel’-campagne investeert TUI ook in lokale projecten en accommodaties met een ecolabel. Over deze initiatieven oordeelt de Reclame Code Commissie: ‘’TUI mag wijzen op haar bijdrage aan lokale projecten, maar – binnen de gehele context van de uitingen – moet voldoende duidelijk zijn dat deze projecten los staan van de schadelijke gevolgen van de te boeken vliegreis. Dit betekent dat duurzaamheidsclaims die in dit verband worden gemaakt niet gekoppeld mogen worden aan de (vlieg)reis. De bedoelde projecten hebben immers alleen tijdens het verblijf een (lokaal) effect en beperken de impact van de vliegreis op het milieu niet of slechts in zeer beperkte mate.’’

Stam is blij met het oordeel van de Reclame Code Commissie: “Gewone consumenten hebben niet in de gaten dat TUI met de ‘Fair Travel’-campagne verre vliegvakanties nog prominenter in de etalage zet. Zo normaliseer je verre vliegvakanties nog eens extra bij een publiek dat juist interesse heeft in een duurzamer alternatief. Juist hier zou je verwachten dat TUI zich inspant om consumenten beter te informeren over de klimaatimpact van een verre vliegreis en mensen echt aanspoort om te kiezen voor een minder verre reis, bij voorkeur per trein. TUI doet hier het omgekeerde. Dat is olie op het vuur gooien.”

Europese klacht
Vorige week dienden negentien Europese consumentenorganisaties een klacht in bij de Europese Commissie over ‘greenwashing’ door zeventien luchtvaartmaatschappijen, die zich allemaal schuldig zouden hebben gemaakt aan het schenden van Europese wetgeving over oneerlijke handelspraktijken. Hierbij gaat het ook over claims die luchtvaartmaatschappijen mogen doen met betrekking tot alternatieve vliegtuigbrandstoffen, CO2-compensatieprojecten en over de vraag of luchtvaartmaatschappijen termen als ‘groen’ en ‘verantwoord vliegen’ mogen gebruiken in hun communicatie.

In het Verenigd Koninkrijk deelde de Britse reclamewaakhond ASA dit jaar al berispingen uit aan luchtvaartmaatschappijen Etihad en Lufthansa voor misleidende reclame over duurzaamheid. In de Verenigde Staten is een rechtszaak gestart tegen Delta Airlines vanwege reclame voor CO2-neutraal vliegen, terwijl in Nederland KLM verwikkeld is in een rechtszaak over greenwashing met Fossielvrij NL en Reclame Fossielvrij.

Nog niet bekend is of TUI in beroep gaat tegen deze beslissing van de Reclame Code Commissie. In navolging van Reclame Fossielvrij, één van de mede-indieners van de klacht, pleit Stam voor een Europees verbod op fossiele reclame.