Wij zijn Fossielvrij NL. We pakken de klimaatcrisis aan met een burgerbeweging die de macht van de fossiele industrie laat afbrokkelen. Zo ontstaat ruimte voor een rechtvaardige transitie naar een decentraal energiesysteem gebaseerd op hernieuwbare bronnen.

Het plan van de EU om vliegtuigen en schepen een groen label te geven, pakken we aan samen met vier Europese klimaat- en juridische organisaties: CLAW, Dryade, Opportunity Green en Protect our Winters Austria.

Je kunt deze ‘groene lijst’ van de Europese Commissie zien als een duurzaam handboek voor investeerders. Die kunnen er precies in lezen welke soorten investeringen groen zijn (zoals een warmtepomp) en welke niet (zoals een kolencentrale). Het moet ervoor zorgen dat banken en pensioenfondsen investeren in klimaatoplossingen, zodat de EU de klimaatdoelstellingen haalt en een leefbare wereld bereikbaar blijft.

Bij investeerders is veel vraag naar groene projecten en bedrijven: ze kunnen ermee aan EU-verplichtingen voldoen, hun eigen duurzame doelstellingen halen én goede sier maken bij klanten. De EU Taxonomie helpt hen hierbij, door duidelijk te maken wat precies groen is.

Investeerders en grotere bedrijven zijn ook verplicht jaarlijks te rapporteren over welk deel van hun projecten of beleggingen in de EU Taxonomie staat. Dus eigenlijk: hoe groen ze bezig zijn.

Bedrijven willen natuurlijk graag dat hun werk onder de taxonomie valt, zodat ze aantrekkelijk zijn voor investeerders. De lucht- en scheepvaartindustrieën zijn hier na jarenlang lobbyen in geslaagd. Vliegtuigen en schepen die aan een paar duurzaamheidseisen van de Europese Commissie voldoen, staan nu op de groene lijst. Maar die eisen zijn heel zwak. Een voertuig hoeft niet te bewegen op elektriciteit, frituurvet of iets anders vernuftigs om op de lijst te komen. De brandstof mag gewoon fossiel zijn, zolang het nieuwe model maar een klein beetje efficiënter is dan het vorige.  

Zo plakt Europa een groen label op een deel van de cruiseschepen die op het fossiele gas LNG varen. En op 90% van de nieuwe toestellen van vliegtuigbouwer Airbus. De nieuwe vliegtuigen die RyanAir, easyJet en Wizz Air hebben besteld, staan zelfs allemáál op de groene lijst. Maar een kolencentrale is ook niet opeens een groene investering, als deze net wat efficiënter is dan zijn voorganger.

Nieuwe vliegtuigen of schepen die fossiele brandstoffen blijven gebruiken zijn geen klimaatoplossingen. Door te doen alsof dit wel zo is, stimuleert de Europese Commissie dat geld blijft stromen naar vervuilende vliegtuigen en schepen die nog tientallen jaren in gebruik zullen blijven. Een nieuw schip of vliegtuig kan nog tot minstens 2045 of soms zelfs tot 2075 de klimaatcrisis blijven verergeren.

Bovendien werkt Europa zo greenwashing in de hand, terwijl de groene lijst dat juist moest voorkomen. Banken en pensioenfondsen kunnen goede sier maken bij hun klanten met hun investeringen in vliegtuigen en schepen. Ze staan immers op de groene lijst. Dit maakt het zelfs éxtra aantrekkelijk om erin te investeren. Zo promoot de EU groei van de lucht- en scheepvaart, terwijl dat juist een leefbare toekomst om zeep helpt.

Tegelijkertijd blijft er te weinig geld over voor échte klimaatoplossingen, zoals (hogesnelheids)treinen. En dat terwijl hier maar liefst 3 tot 6 keer meer geld naartoe moet om de klimaatdoelstellingen te halen – en een leefbare wereld binnen bereik te houden.

Kortom: als Europa de groene lijst zo laat misbruiken, verergert die de klimaatcrisis juist. Dat is de wereld op zijn kop.

Wij willen dat Europa vliegtuigen en schepen van de groene lijst schrapt. Begin dit jaar hebben we een eerste stap gezet: dit was een officieel verzoek om het beleid te veranderen. Zoals we al verwachten, heeft de Europese Commissie gezegd dat ze vliegtuigen en schepen ‘groen’ blijven labelen. Daarom zijn we op 27 augustus 2024 een rechtszaak gestart bij het Europese Hof.

Het is niet de eerste rechtszaak zijn die de taxonomie bekritiseert. We bevinden ons in goed gezelschap: andere klimaatorganisaties voeren momenteel rechtszaken over plastic, fossiel gas en kernenergie in de taxonomie.

Wij zijn op 27 augustus 2024 een rechtszaak tegen de EU aan het Europese Hof gestart. Het hele proces – van het indienen van de zaak tot de uitspraak van de rechter – kan makkelijk 1,5 tot 2 jaar duren.

We hopen dat de rechter de Europese Commissie gaat dwingen om opnieuw naar dit beleid te kijken. Doen ze dat niet? Dan kunnen we na de uitspraak nog in beroep.

We hoeven niet zo lang te wachten, want de nieuwe Europese Commissie – die september 2024 van start gaat – kan natuurlijk ook zelf voor deze tijd het beleid aanpassen. We zullen daarom de komende tijd de druk op de Commissie blijven opvoeren.

1. Teken de petitie, zodat de Europese Commissie weet dat er brede steun is voor onze eis.
2. Vertel dit verhaal door, zodat meer mensen weten dat dit speelt. Dat kan bijvoorbeeld door deze de blog te delen op social media of per e-mail.
3. Doneer, zodat wij de rechtszaak bij het Europese Hof kunnen doorzetten en de druk op de nieuwe Europese Commissie blijven voeren, zodat ze het beleid aanpassen.