Donderdag 17 augustus gingen we in gesprek met demissionair klimaatminister Jetten en staatssecretaris Van Rij (financiën) over fossiele subsidies. Met elf afgevaardigden – van vakbond FNV, ASN bank, energieleverancier Greenchoice, de Dutch Green Building Council, sierteeltbedrijf Sprinklr, branchevereniging Kringloop Nederland, Groene Zorg Alliantie, culturele ontmoetingsplaats Tolhuistuin, klimaatorganisaties WISE en Fossielvrij NL, en transitiewetenschapper Derk Loorbach – zaten we aan tafel. Namens de meer dan 270 bedrijven en organisaties en 33.000 individuen die de brandbrief aan het kabinet hebben getekend drongen we aan op een snel afbouwplan.
Allereerst het goede nieuws: bij de Miljoenennota in september komt eindelijk een overzicht van alle regelingen die fossiel gebruik bevorderen, met een bedrag eraan gekoppeld. Er komt ook een impactanalyse bij: wat zijn de gevolgen als deze regelingen worden afgeschaft? Dit overzicht was er nog helemaal niet, en werd eerder door de minister beloofd voor het voorjaar. Het is belangrijk én winst dat dit overzicht er nu eindelijk komt.
Helaas werd bij het gesprek ook duidelijk dat een snel en allesomvattend afbouwplan (nog) niet in de maak is. Dit is een teleurstellende boodschap: de klimaatcrisis wacht niet, en al vijftien jaar lang doet de Nederlandse overheid beloftes om fossiele subsidies af te bouwen.
Tijdens het gesprek met de bewindslieden viel op dat de blik binnen de ministeries erg gericht is op de oude economie: ‘hoe kan de regering voorkomen dat bestaande bedrijven last gaan krijgen van de afbouw van die subsidies?’ In plaats van de oude vervuilende economie als uitgangspunt te nemen, is het nu noodzakelijk om te kijken naar welke economie juist gestimuleerd moet worden.
De vertegenwoordigers van onze coalitie kwamen met treffende voorbeelden hoe fossiele subsidies de blokkades zijn voor die omslag die nodig is. Wij hebben benadrukt hoeveel er te winnen is als we de miljarden – die we nu mislopen aan fossiele subsidies – juist inzetten om een rechtvaardige, circulaire en duurzame samenleving mogelijk te maken.
Want hoe wordt biobased bouwen de standaard als staal, cement, glas, aluminium, steenwol en baksteen belastingkortingen blijven krijgen op hun hoge energieverbruik? Hoe moeten duurzame tuinders concurreren met producenten die lage prijzen kunnen vragen doordat ze draaien op gesubsidieerd gas, met goedkope energie geproduceerde kunstmest of met planten en snijbloemen die met onbelaste kerosine worden ingevlogen? En van een andere orde: hoe behouden we vertrouwen van jongeren in de aanpak van de klimaatcrisis, als ze zien dat de overheid zo tegen alle adviezen in fossiel verbruik blijft bevorderen?
Kortom: een stop op fossiele subsidies gaat over afbouw van wat schadelijk is, maar ook van opbouw van wat nodig is. Wij hebben in het gesprek erop aangedrongen om juist die positieve effecten mee te nemen in de impactanalyse van de regelingen.
Na Prinsjesdag – dan verschijnt de Miljoenennota en de lijst met regelingen – gaan we opnieuw in gesprek. Want het kan niet alleen bij een lijst blijven, we hebben nu echt actie nodig.
Heb jij de brandbrief aan het kabinet over een stop op fossiele subsidies al getekend? Teken en deel de brandbrief hier.