We hebben de Europese Commissie in januari gevraagd om vervuilende vliegtuigen en (cuise)schepen van hun groene lijst te schrappen. Maar zij blijven bij hun besluit. Daarom starten we nu – samen met vier andere Europese juridische en klimaatorganisaties, en met steun van 35.000 mensen in Europa – een rechtszaak bij het Europese Hof.
Wat is de groene ‘taxonomie’ lijst, en waarom is die belangrijk?
De EU wil dat er meer geld gaat naar klimaatoplossingen. Er moet namelijk 3 tot 6 keer meer geld naar klimaatoplossingen gaan om de klimaatdoelen te halen – en dus een leefbare planeet binnen bereik te houden.
Daarom heeft de EU een lijst van duurzame activiteiten opgezet, de “Taxonomie”, die banken, pensioenfondsen en andere investeerders duidelijk maakt hoe duurzaam deze activiteiten eigenlijk zijn. Zo staat erop dat investeren in windmolenparken duurzaam is, terwijl investeren in een kolencentrale dat dan weer niet is. Dit moet er ook voor zorgen dat de klimaatoplossingen die op deze lijst staan makkelijker geld krijgen, en vaak tegen een goedkopere rente. Onderzoek laat zien dat er afgelopen jaar al 440 miljard euro aan duurzame investeringen gemeld zijn die op deze lijst staan, en banken beginnen de Taxonomie ook echt te gebruiken in hun investeringsstrategieën: de lijst wordt dus steeds belangrijker.
Wat is er aan de hand met vliegtuigen en (cruise)schepen?
Vliegtuigen en (cruise)schepen varen nog altijd op fossiele brandstoffen, en zijn daarmee extreem vervuilend. De luchtvaart mengt inmiddels zo’n 1% alternatieve brandstoffen bij, maar ze vliegen nog steeds met ruim 99% fossiele brandstoffen. Nieuwe cruiseschepen varen vaker op vloeibaar gas, maar ook daarbij wordt veel CO2 uitgestoten en bovendien lekt daarbij veel methaangas – een broeikasgas dat tot 80x heftiger is dan CO2.
De lijst met groene investeringen wordt elk jaar door de EU uitgebreid. Dat is goed nieuws, maar (fossiele) lobbyisten ruiken hun kans: zij proberen hun eigen bedrijfsactiviteiten erop te zetten. Zo is het de lucht- en scheepvaartlobbyisten gelukt om nieuwe vliegtuigen en (cruise)schepen – die op fossiele brandstoffen draaien – op deze lijst te krijgen.
Dus als een vliegtuigmaatschappij als KLM een vliegtuig wil vervangen of een grote reder een nieuw cruiseschip wil kopen, dan kunnen ze makkelijker een lening krijgen, en waarschijnlijk ook met lagere rentes.
Dit is greenwashing op hoog niveau. Door investeringen in vervuilende vliegtuigen en schepen financieel goedkoper te maken, zorgt de EU ervoor dat we nog tientallen jaren vast blijven zitten aan fossiel vervoer. Bovendien betekent dit dat er minder geld gaat naar échte klimaatoplossingen.
Wat hebben jullie al gedaan?
Toen de EU de nieuwe duurzaamheidscriteria voor vliegtuigen en schepen publiceerde in 2023, hebben we in een coalitie van NGO’s, een officieel verzoek ingediend bij de Europese Commissie om de criteria aan te passen. Daarnaast zijn we een petitie gestart, die door bijna 35.000 mensen door heel Europa ondertekend is.
Waarom houdt de EU schepen en vliegtuigen op de groene lijst?
Helaas liet de Europese Commissie in juni 2024 weten dat ze het niet willen aanpassen. Nieuwe vliegtuigen en cruiseschepen blijven dus op de groene lijst staan.
Hun argument? Dat er rapporten zijn die laten zien dat de lucht- en scheepvaart sector lekker bezig is klimaatneutraal te worden richting 2050. Ze vertellen daarbij niet dat veel van de vliegtuigen en (cruise)schepen nog 20 tot 50 jaar zullen draaien op fossiele brandstoffen. Ook zeggen ze er niet bij dat deze rapporten door fossiele lobbyisten zijn geschreven.
Dit kan echt niet door de beugel. De Taxonomie werkt alleen als er écht duurzame klimaatoplossingen op staan. Net zoals een nieuwe, iets efficiëntere kolencentrale nog altijd niet duurzaam is, is een vliegtuig of schip dat op fossiele brandstoffen draait dat ook niet.
Wat gaan we nu doen?
We zijn vandaag naar de rechter gestapt, samen met onze Europese partnerorganisaties Opportunity Green, Dryade, ProtectOurWinters Austria en CLAW. We slepen de Europese Commissie voor het Europese Hof van Justitie om vliegtuigen en schepen van de groene lijst af te halen.
Help je mee?