Het zal je maar gebeuren: een gasproducent boort onder je huis, put de waterbronnen uit en laat mensen via de rechter van hun land jagen. En al die tijd wordt jou niets gevraagd. Dat is de realiteit waarin de Australische boeren Sally Hunter en Margaret Fleck leven. Sally ervaarde op de boerderij van haar ouders in Queensland hoeveel impact gaswinning door fracking heeft: de lokale waterbronnen zijn opgedroogd, vergiftigd met chemicaliën of verzilt door zout dat tijdens het fracken uit de bodem komt. Margaret zag hoe olie- en gasreus Santos een pijpleiding probeerde aan te leggen op het land van haar buren, tegen hun wil.

Nu Santos gas wil gaan winnen in hun woonplaats Narrabri, zijn Sally en Margaret vastbesloten om te voorkomen dat het bedrijf hun gemeenschap en hun landbouwgrond  verwoest. Daarom zitten ze bij Lock the Gate Alliance, een netwerk van 260 Australische actiegroepen die zich verzetten tegen schadelijke gaswinning en kolenmijnen.

Hoe zou jullie omgeving eruit komen te zien als de plannen van Santos door zouden gaan?  

Sally: ‘Alsof je in een industriegebied woont, in plaats van in een van de vruchtbaarste landbouwgebieden van Australië. Het gas dat bij ons in de grond zit, kun je niet winnen met één grote boorinstallatie. Dat moet via fracking. Dan worden onder hoge druk enorme hoeveelheden water, zand en chemicaliën in de bodem gespoten. Santos wil fracken op veel verschillende plekken. Dat betekent: overal boorinstallaties, pijpleidingen, elektriciteitsleidingen, allerlei infrastructuur om water op te pompen en te verplaatsen, grote vijvers, een zoutverwerkingsinstallatie. En het werkgebied zal zich steeds verder uitbreiden. In Queensland zag je hoe een paar jaar tijd een enorm gebied werd verwoest.’ 

Wie zullen er geraakt worden door de gaswinning rondom Narrabri? 

Margaret: ‘Santos wil beginnen met fracken in het Pilliga-bos. Dat is een bosgebied van ongeveer 3.000 m2 (grofweg de provincie Groningen, red.) dat niet alleen heel belangrijk is voor een heleboel dieren- en plantensoorten, maar dat ook heilig is voor de oorspronkelijke bewoners van onze streek, de Gomeroi. In het bos zie je al op verschillende plekken testinstallaties achter grote hekken – het is een naar gezicht. Onder het bos bevindt zich een van de grootste zoetwaterbellen van Australië. De meerderheid van de mensen van de provincies New South Wales en Queensland zijn hiervan afhankelijk voor drinkwater, industrie en landbouw. Veel mensen zijn bezorgd dat dit water vervuild raakt met chemicaliën of zout of dat er door het boren teveel water wegloopt naar diepere bodemlagen.’

Sally: ‘En niet zonder reden. Bij mijn ouders in de buurt is vervuild water uit de gasindustrie gelekt in het drinkwater. En meer dan zevenhonderd ondergrondse waterbassins in Queensland zijn al opgedroogd of zullen binnen drie jaar opdrogen omdat het water wegloopt. Dus het zijn niet alleen Gomeroi-mensen en boeren die bedreigd worden door Santos. Ook in omliggende plaatsen als Narrabri kunnen mensen er heel veel last van gaan krijgen.’

Kaart van de voorgenomen gasuitbreiding bij Narrabri. Bron: Narrabri Gas Project

De droogtes en overstromingen in Australië komen ook in Nederland regelmatig in het nieuws. Is de watervoorziening in jullie omgeving sowieso al een probleem?

Margaret: ‘Jazeker. Risk management is voor mij als veehouder een belangrijk onderdeel van mijn werk geworden, en dat heeft voor een groot deel te maken met water. In 2017, 2018 en 2019 heeft het nauwelijks geregend. Gemiddeld hebben Australische boeren jaarlijks 30.000 euro schade door klimaatverandering.’

Sally: ‘Maar na al die droge jaren hebben we de laatste tijd juist veel te veel regen. Een groot deel van ons eigen land staat op dit moment zelfs onder water. Ik kan niet naar buiten zonder laarzen aan. Boeren in de buurt hebben de helft van hun oogst voor dit jaar al verloren. En de wegen zijn niet begaanbaar, dus we zijn min of meer afgesloten van de buitenwereld. Het is toch absurd dat Santos in deze tijd nog een enorm nieuw gasproject op wil zetten en al die extra megatonnen CO2 en methaan in de atmosfeer wil brengen? Dat kan echt niet meer: ze zouden vól moeten inzetten op hernieuwbare energie.’

Zijn er veel mensen die in verzet komen tegen Santos?

Margaret: ‘Ja en nee. Santos probeert dit project al twaalf jaar van de grond te krijgen. In Australië heb je als bewoner weinig rechten als het gaat om grondstoffen die zich onder je land bevinden. Kolen, olie en gas zijn van de staat, en van de overheid heeft Santos nooit veel tegenwerking ondervonden. Ze mogen boren tot tweehonderd meter van de huizen af, en ze mogen zelfs vanaf die tweehonderd-meter-grens schuin onder de grond tot onder je huis boren.

Maar er is wél veel verzet tegen een grote pijpleiding die Santos wil aanleggen om het gas richting Sydney te pompen en tot nu toe is het project daar steeds op gestrand. Tegen die pijpleiding kunnen landeigenaren nu nog bezwaar maken. Vanuit Lock the Gate probeer ik zo veel mogelijk boeren en andere landeigenaren te ontmoeten, en stimuleren we gemeenschappen om samen te werken. Tot nu toe hebben we de pijpleiding nog steeds weten tegen te houden. Er zijn zeven keer meer mensen dan normaal die bezwaar hebben gemaakt toen de overheid de vergunningen verleende, en talloze experts zijn tegen het project.’

Sally: ‘In een grotere plaats als Narrabri zijn de meningen meer verdeeld. Een aantal jaar geleden zijn we daar langs de deuren geweest voor een enquête over de pijpleiding. Er waren twee keer zo veel voor- als tegenstanders, maar veel van de tegenstanders spreken zich niet uit. Santos koopt veel invloed in onze gemeenschap. Ze beloven banen. Ze sponsoren de bibliotheek, de voetbalclub, zelfs de lokale krant. En ze weten precies welke gemeenteraadsleden ze moeten paaien. Veel mensen realiseren zich niet dat dit project uiteindelijk slecht zal zijn voor de lokale economie en de gemeenschap.’

Wat zullen die gevolgen zijn?

Sally: ‘Voor de bouw van de infrastructuur zijn heel veel arbeiders en materialen nodig. Dat zal even een boost geven aan de werkgelegenheid, maar het werk wordt grotendeels gedaan door mensen die ergens anders vandaan komen en hier tijdelijk wonen. Daarna zijn zij ook weer weg. En de lokale bedrijven die materialen en machines leveren, zullen daarna ook weer zonder werk zitten. Daarnaast maak ik me gewoon heel veel zorgen over de psychische gezondheid van boeren en landeigenaren die tegen hun wil gaswinning op hun land en soms dus zelfs onder hun huis zullen moeten toestaan.’

Hoe denken de oorspronkelijke bewoners van Narrabri over Santos?

Margaret: ‘Die zijn fel tegen de gaswinning in het Pilliga-bos. Santos heeft hen een enorm bedrag aan compensatie aangeboden. De Gomeroi-mensen hebben dat met de hele gemeenschap weggestemd: iedereen was het erover eens. Zo eensgezind in verzet zouden wij in de boerengemeenschap nooit kunnen worden – ik vind het indrukwekkend om te zien. Santos heeft de Gomeroi nu voor de rechter gedaagd om te proberen hun rechten op het land te ontnemen. Het is nu wachten totdat de rechter daar uitspraak over doet, maar we zijn eerlijk gezegd niet zo optimistisch. Meestal staat de rechter in zulke gevallen aan de kant van de industrie en zet hij hen simpelweg van hun land af. Als dat zou gebeuren, is er weer een hindernis minder voor Santos en is er weer minder wat we kunnen doen om hen tegen te houden. Maar er is nog een andere manier om Santos te stoppen, en dat is via financiers zoals de ING bank.’

Sally staat in haar eigen – overstroomde – land met een boodschap aan ING: ‘Stop het financieren van gas!’

Wat zouden jullie willen zeggen tegen ING?

Sally: ‘Ik schrok nogal toen ik van Fossielvrij hoorde dat ING een financier is van Santos. ING is ook in Australië actief en ik ben al jaren klant… Zo zie je maar weer hoe goed het is dat dit soort dingen openbaar worden gemaakt. Laat ING alsjeblieft andere bedrijven financieren, die wél inzetten op hernieuwbare energie. We hebben hier zon genoeg… Dus heel veel kansen voor zonne-energie. Wat we nodig hebben, zijn investeringen in technieken die nog in de kinderschoenen staan. De opslag van energie is nog een probleem.’

Margaret: ‘En dan zou ik zeggen: vooral investeren in lokale oplossingen die door de gemeenschap gedragen worden. Bijvoorbeeld  grote accu’s voor opslag van zonne-energie, in eigendom van de gemeenschap. Het kán en moet echt anders!’


Bekijk hieronder de actie tegen ING’s fossiele financiering van woensdag 2 november. We namen Sally, Margaret en acht andere activisten die in Australië strijden tegen de gasprojecten die ING financiert met ons mee – levensgroot uit hout gesneden.

FacebookTwitter