Achtergrond
Bouwers konden volgens het Warmteplan Sluisbuurt ontheffing krijgen op de aansluitplicht als ze met een duurzaam alternatief konden komen. Zonnepanelen mochten alleen niet worden meegerekend in de vergelijking. Dit leidde tot grote verontwaardiging bij de Amsterdamse duurzaamheidsorganisaties. Amsterdam Fossielvrij spande daarom een rechtszaak aan met als doel het warmteplan voor de Sluisbuurt te vernietigen.
Uitspraak
De Rechtbank Amsterdam, afdeling bestuursrecht, heeft vastgesteld dat deze Amsterdamse interpretatie van de aansluitplicht in strijd is met het landelijke bouwbesluit. De Gemeente mag dus niet op eigen houtje de rekenregels veranderen, waardoor het lijkt alsof het warmtenet de meest duurzame oplossing is voor de stad. De Gemeente doet dit om zo voldoende warmteaansluitingen te garanderen voor Westpoort Warmte, een joint-venture tussen de Gemeente en de fossiele-energie multinational Vattenfall, (die zich later bij de rechtszaak voegde aan de kant van de Gemeente).
Gevolgen
Deze uitspraak betekent dat alle toekomstige warmteplannen waar een dergelijke interpretatie van de aansluitplicht in staat op hetzelfde punt door de rechter ongeldig kunnen worden verklaard. Niet alleen in Amsterdam, maar in heel Nederland. De uitspraak kan ook van invloed zijn op de bredere aardgasvrij-plannen van dit college. De onlangs verschenen ‘Transitievisie Warmte’ is ook gebaseerd op het idee dat elektriciteit uit zonnepanelen en windmolens (benodigd voor warmtepompen) niet meetelt als duurzame warmtevoorziening. De rechter heeft nu uitgesproken dat zonnepanelen en windmolens er wel toe doen. Goed nieuws dus voor alle
(zelf)bouwers, projectontwikkelaars en energiecoöperaties die staan te trappelen om aan de slag te gaan met nieuwe innovatieve technieken (die veel duurzamer zijn dan stadswarmte uit aardgas en afvalverbranding).
Gevestigde belangen
Afstappen van fossiele brandstoffen is niet alleen een kwestie van kiezen tussen energiesysteem A of energiesysteem B. We moeten kritischer kijken naar de rol van de fossiele-energie monopolisten en gevestigde belangen die de energietransitie in de weg staan. De uitspraak laat vooral zien dat deze vervlochtenheid tussen (lokale) overheid en de fossiele industrie niet langer houdbaar is. We hopen dat andere gemeenten goed opletten om te voorkomen dat ze dezelfde fout maken als hier in Amsterdam.
Gemiste kans
Amsterdam Fossielvrij is blij met de uitspraak van de rechter, maar betreurt dat het zover heeft moeten komen. In 2018 is de raad door (o.a) Fossielvrij gewaarschuwd dat het warmteplan Sluisbuurt juridisch ondeugdelijk in elkaar zat. Als er toen was geluisterd dan was deze rechtszaak helemaal niet nodig geweest.
Dat had alle betrokken partijen een hoop tijd, geld en moeite bespaard. Daarom hopen we ook dat de Gemeente en Vattenfall niet in hoger beroep gaan tegen de uitspraak. Immers, het argument om zo snel mogelijk het warmteplan door te drukken was juist om bouwvertraging te voorkomen. Die vertraging is niet nodig wanneer bouwers gewoon een eerlijke kans krijgen om een alternatief warmtesysteem toe te passen.
Constructieve dialoog
Amsterdam Fossielvrij zou graag een keer direct in gesprek willen met Wethouder van Doorninck, (al dan niet via Skype of Zoom) om een constructieve dialoog te voeren hoe we op duurzame wijze van het aardgas af kunnen stappen. Tot op heden is zij niet ingegaan op dit aanbod.
Meer lezen? Lees hier het artikel van Het Parool en hier het artikel van Trouw.