Sinds 2014 vragen wij ABP om te stoppen met investeren in kolen, olie en gasbedrijven. Een logische keuze, vinden wij, want wat heb je aan een pensioen op een onleefbare wereld? “Maar ons rendement dan?”, krijgen wij soms teruggeworpen van deelnemers. 

Ook in andere landen speelt deze discussie. Zo kondigde het Noorse staatsfonds in 2016 aan dat het wilde divesteren uit de fossiele industrie. Uiteindelijk heeft het dit niet gedaan, maar – zo lazen wij op Twitter – als het dit wel had gedaan, en in 2018 de desbetreffende aandelen had vervangen door ‘groene’ aandelen was het nu 126 miljard (!) rijker geweest. 

Dat wilden wij ook wel eens onder de loep nemen! GroenPensioen en Fossielvrij NL hebben daarom door SWF Global Data Platform onderzoek laten uitvoeren naar de beleggingsportefeuille van ABP. Hierin stond de vraag centraal: wat als ABP wel gehoor had gegeven aan onze oproep en (eind 2016) uit alle fossiele brandstoffen zou zijn gestapt, en dat geld in bestaande groene investeringen had gestoken?

Uit de analyse blijkt dat als ABP per 31 december 2016 uit kolen, olie en gasbedrijven was gestapt, en al dat vrijgekomen geld in hernieuwbare energie had gestopt, dan had ABP nu 25 miljard meer kunnen hebben. Dit zou 5 procent extra vermogen hebben betekend in juni 2020.  Onder andere RTLZ, Financieel Dagblad, Nu.nl, RTLnieuws en de Volkskrant hebben aandacht aan dit onderzoek besteed. 

De resultaten uit dit onderzoek komen niet uit de lucht vallen. Uit eerder onderzoek van SWF Global Data Platform naar het Noorse Staatsfonds kwamen dus soortgelijke resultaten. Ook onderzoek van Bert Scholten en Plantinga toont aan dat fossiele investeringen niet beter renderen dan vergelijkbare niet-fossiele bedrijven met eenzelfde risicoprofiel. En ook uit twee losse analyses van vermogenbeheerders BlackRock en Meketa blijkt zelfs dat een fossielvrije portefeuille het beter doet dan een fossiele. 

ABP geeft in een reactie aan dat dit wijsheid achteraf is. Nu zouden wij natuurlijk als weerwoord kunnen geven dat wij dit toen ook al riepen, maar belangrijker is juist dat we nu naar de toekomst moeten kijken. De energietransitie moet en gaat nu versnellen, en dan is het zeker niet de verwachting dat fossiele bedrijven het de komende tijd beter gaan doen. Daarbij lopen pensioenfondsen risico op stranded assets, zeker als steeds meer overheden het klimaatbeleid aanscherpen. Zoals DNB in zijn jaarverslag van 2020 zegt: “door klimaatbeleid, technologische ontwikkelingen en veranderende voorkeuren van consumenten kunnen leningen aan en beleggingen in sectoren die veel CO2 uitstoten veel sneller dan verwacht minder waard worden”. 

In een reactie van de beleggersvereniging VEB op dit onderzoek wordt gezegd dat het “tijdframe” naar ons voordeel zouden zijn gekozen. In ons onderzoek hebben wij juist naar verschillende tijdframes gekeken: dus wat waren de gevolgen voor het resultaat als ABP in 2016, 2017, 2018, of 2019 uit fossiel zou zijn gestapt. We namen hiervoor als ankerpunt 31 december 2020.  Daar bovenop hebben we gekeken naar het ijkpunt juni 2021, om te onderzoeken of de resultaten komen door het atypische coronajaar. Wij hebben gekeken naar de cijfers vanaf 2016, het jaar na het sluiten van het Parijs Akkoord. De resultaten laten consistent zien dat de groene portefeuille het in ieder tijdframe beter zou hebben gedaan, dan de fossiele portefeuille. De groene portfolio deed het 86% (1 jaar), 177% (2 jaar), 241% (3 jaar), 398% (4 jaar) en 337% (4,5 jaar) beter dan de fossiele portfolio. 

ABP investeert in 2021 nog steeds 3,5 keer meer in fossiele bedrijven dan in groene bedrijven. Dit onderzoek toont aan dat ABP niet langer het rendement als reden kan gebruiken om langer te blijven investeren in de fossiele industrie. ABP’s consistente fossiele investeringskeuzes hebben nadelig uitgepakt voor het financieel rendement in het verleden. Met de wereld die zich steeds meer richting een duurzame samenleving beweegt, is niet de verwachting dat dit in de toekomst gaat veranderen. Investeren in fossiel is financieel onverstandig, naast uiteraard de ingrijpende en nadelige gevolgen voor milieu, klimaat en mensenrechten. 

ABP zou moeten reflecteren op hoe hun investeringen sinds het sluiten van het akkoord van Parijs juist de fossiele industrie heeft gestimuleerd, in plaats van hoe het juist hernieuwbare energie had kunnen stimuleren. Als groot vooraanstaand pensioenfonds – de grootste van Europa – laat ABP na om een aanjager te zijn van de noodzakelijke financiële transitie.  

Bekijk hier de analyse.